کپچا چیست؟
CAPTCHA یا همان کپچا نرم افزاری آنلاین برای تولید سوالات و آزمون هایی است که انسان براحتی قادر به پاسخ گویی به آنها است ولی کامپیوترها در حال حاضر قادر به تشخیص و پاسخ به آنها نیستند. بطور مثال در تصویر پایین تغییرات صورت گرفته در متن توسط کپچا برای انسان قابل تشخیص می باشد ولی روبات های کامپیوتری قدرت تشخیص آن را ندارند.
یک نمونه مناسب استفاده از کپچا
عبارت CAPTCHA مخفف جمله Completely Automated Public Turing Test To Tell Computers and Humans Apart بوده و به معنی “آزمایش اتوماتیک عمومی برای تشخیص انسان از کامپیوتر” می باشد. کپچا در سال 2000 و در دانشگاه Carneige Mellon توسط Luis von Ahn و همکارانش ساخته شد و برای اولین بار در سایت Yahoo مورد استفاده قرار گرفت.
موارد استفاده از کپچا
کپچا کاربردهای زیادی در جهت افزایش امنیت دارد که در ادامه به مهمترین آنها اشاره خواهیم کرد:
جلوگیری از نظرات اسپم در سایت و وبلاگ
اکثر صاحبان وبلاگ یا سایت ها با نرم افزارهای اتوماتیک آنلاین که اقدام به انتشار نظرات اسپم میکنند آشنایی دارند که معمولا به هدف افزایش رنک و بهبود سئو سایت اسپمر بکار میرود. با استفاده از کپچا تنها انسان ها قادر به انتشار نظر در بخش وبلاگ سایت شما خواهند بود و به این ترتیب نیاز به عضویت در سایت یا وبلاگ شما برای جلوگیری از نظرات اسپم نیست.
نقش کپچا در بخش عضویت سایت
سایت های زیادی در دنیا خدمات رایگان ارائه میدهند که نیازمند عضویت و ساخت اکانت از طرف افراد هستند. مهمترین آنها سیستم های ایمیل یاهو و گوگل هستند. تا چند سال پیش و قبل از بکارگیری کپچا بزرگترین مشکل آنها ساخت تعداد زیادی اکانت توسط روبات های اینترنتی بود که میتوانستند در چند دقیقه صدها ایمیل بسازند. استفاده از سیستم کپچا این امکان را فراهم کرد که تنها انسان ها قادر به تکمیل فرم و ثبت نام نهایی باشند و امروزه به یک ضرورت در سیستم های رایگان تبدیل شده است.
چند نمونه استفاده از CAPTCHA توسط سرویس های رایگان ایمیل
کپچا برای نظرسنجی آنلاین
در نوامبر 1999 یک نظر سنجی آنلاین در سایت Slashdot.org برای تعیین بهترین دانشگاه در زمینه علوم کامپیوتر و برنامه نویسی برگزار شد. با توجه به نبودن سیستمی مشابه کپچا در آن زمان با تشخیص و ثبت IP نظردهندگان از تکراری بودن افراد جلوگیری میکردند. با این وجود این سیستم قدرت کپچا را نداشته و دانشجویان دانشگاه Carneige Mellon برنامه ای برای ثبت نظر اتوماتیک ساخته و اجرا کردند، روز بعد این دانشگاه با اختلاف زیادی در رتبه اول ایستاد. بلافاصله دانشجویان دانشگاه MIT نیز برنامه مشابهی را راه اندازی کردند و این نظرسنجی در نهایت به جنگ روبات های اینترنتی تبدیل شد. در پایان رای گیری دانشگاه MIT با 21156 رای رتبه نخست را بدست آورد و Carneige Mellon با 21032 رای در رتبه دوم ایستاد، در حالیکه سایر دانشگاه ها هرکدام کمتر از 1000 رای داشتند. امروزه برگزاری نظرسنجی عمومی در اینترنت بدون استفاده از کپچا کاری بیهوده و اشتباه است.
جلوگیری از هک پسورد
در گذشته و قبل از همه گیر شدن سیستم کپچا، یکی از روش های رایج برای هک کردن اکانت کاربران و دسترسی به اطلاعات ، آزمون و خطای کلمات عبور مختلف بوده است. در این روش هزاران کلمه از روی فرهنگ لغات برای یک نام کاربری مشخص امتحان میشد. امروزه با چند تلاش اشتباه در سیستم های ایمیل مانند یاهو یک کپچا به کاربر نشان داده میشود تا از این روش هک بخوبی جلوگیری شود.
سخن پایانی درباره استفاده از کپچا
در بسیاری از سایت ها و وبلاگ ها بکارگیری کپچا تاثیر بالایی بر کاهش نظرات اسپم و جلوگیری از هک دارد ولی در نقطه مقابل استفاده نادرست از کپچا و عدم رعایت اصول آن میتواند موجب کاهش ارتباط کاربران با سایت شما گردد. گاهی اوقات در صفحات اینترنتی با سوالات و تصاویری مواجه میشویم که تشخیص آنها حتی برای انسان بسیار دشوار و وقتگیر خواهد بود. در این شرایط کاربران صبر زیادی از خود نشان نداده و سایت شما را ترک میکنند. همچنین بکارگیری روش های دیگری مانند شناسایی نظرات اسپم و ذخیره در حافظه سرور میتوانند جایگزین مناسبی برای کپچا در سایت های کم بازدید باشند.
یک نمونه نامناسب از کپچا که تشخیص آن برای کاربران نیز دشوار است
منبع:سیب ترش